با هر شیپوری خودتان را به دیوار آویزان نکنید!

به گزارش ایسنا، چگونه یک خرید یا فروش ایمن داشته باشیم؟ این روزها چه روش هایی در کلاهبرداری های اینترنتی باب شده است؟ کلاهبرداری هنگام خرید و فروش، چه اقسامی دارد؟ مجازات این گونه جرائم چیست؟ چگونه از حقوق خود در برابر بزهکاران در معاملات دفاع کنیم؟ به اعتقاد کارشناسان، جرائم و کلاهبرداری های گوناگون در خریدو فروش ها که چه به صورت اینترنتی باشد، چه تلفنی و حتی به صورت حضوری، بیش از گذشته است. پس لازم است با برخی جرائم در خرید و فروش که نسبت به سایر جرائم در این حوزه بیشتر رخ می دهد، آشنایی پیدا کنیم. برای نگاه دقیق تر به موضوع و روشن شدن مخاطرات در این حوزه، با کارشناسی حقوقی به گفتگو نشسته ایم. زینب عبدلی، قاضی دادگستری که گفتگو با «جوان» را پذیرفت، در این پرسش وپاسخ ما را یاری کرده است. باهم گفتگو با این بانوی قاضی را می خوانیم.

به گفته برخی از کارشناسان قضایی، یکی از مواردی که در خرید و فروش ها مشکل ساز است و پرونده هایی که در ارتباط با آن به شعبه دادگاه می رسد، اخذ مبلغ، بیش از آن مبلغی است که از سوی فروشنده به خریدار گفته شده است. به نظر می رسد این موضوع در ارتباط با یکی از مراکز خرید در مرکز تهران بیشتر نیز مشاهده شده است! توضیح دهید چگونه می توان گرفتار این نوع از کلاهبرداری نشد؟

متأسفانه تاکنون و البته به تازگی چندین مورد از این نوع کلاهبرداری به شعبه رسیده است. متأسفانه شاکی امکان اثبات دعوی مطرح شده را ندارد و معمولاً در نهایت متضرر می شود. به این ترتیب هم است که فروشنده مبلغی را به خریدار می گوید، مثلاً می گوید که فلان کالا 5 میلیون تومان است، ولی در آخر به طور مثال 5 میلیون و 800 هزار تومان کارت می کشد. معمولاً خریدار همان موقع مبلغ روی رسید تراکنش یا پیامک بانکی خود را چک نمی کند، برای همین ممکن است در یک فاصله زمانی چند ساعته یا چند روزه متوجه موضوع شود. در هر حال به دلیل اینکه خریدار هیچ شاهد یا فیلم و صدای ضبط شده ای هم برای اثبات ادعای خود ندارد، امکان اینکه بتواند مدرکی ارائه کند، خیلی پایین است، از این رو هم از نظر مالی متضرر می شود و هم اینکه در شکایتی که مطرح می کند ولی به نتیجه نمی رسد، ممکن است دچار ناراحتی مضاعف شود. شخصاً از اینکه در حوزه قضاوت نمی توان برای این اشخاص کار زیادی انجام داد، متأسف می شوم.

این پرونده هایی که اشاره کردید که بیشتر به شعبه شما می ­آید، مربوط به مراکز خرید خاصی است؟

بعضی از مراکز که آمد­و­رفت بیشتری دارند، بیشتر به این موضوع مبتلا می­ شوند، از جمله پاساژ علاءالدین.

توصیه شما برای اینکه در دام این اشخاص گرفتار نشویم، چیست؟

اگر کسی برای خرید کالا یا دریافت خدماتی به جایی مراجعه می کند و قرار است با دستگاه پوز و کارت بانکی هزینه را پرداخت کند، رمز را خودش وارد کند و پیش از واردکردن رمز مبلغ را چک کند، یعنی مبلغی که قرار است بابت پرداخت آن کالا یا خدمات پرداخت کند، چک و سپس رمز را خودش وارد کند، چون دیده شده است که برخی فروشندگان یا ارائه کنندگان خدمات مبلغی بالاتر از مبلغ توافق شده را از کارت اشخاص برداشت می کنند و اثبات این موضوع که این مبلغ خارج از مبلغ توافقش شده بوده است، در مراجع قضایی دشوار است، پس سعی کنند مبلغ را چک کنند و رمز را نیز خودشان وارد کنند.

در ارتباط با خریدهای اینترنتی چه مواردی در پرونده ها مشاهده می کنید؟

یکی دیگر از مواردی که پرونده هایی را راهی شعبه می کند، کلاهبرداری هایی است که اشخاص سودجو از طریق سامانه هایی مانند شیپور و دیوار انجام می دهند، به این صورت که یک کالا یا خدماتی اصلاً وجود خارجی ندارد ولی آنان با تبلیغاتی که انجام می دهند، اشخاص را ترغیب به خرید آن کالا یا گرفتن خدمات و در ازای آن مبلغی را به عنوان بیعانه مطالبه می کنند، ولی پس از دریافت بیعانه دیگر پاسخگوی هیچ تماسی نیستند! پس اشخاص تا زمانی که مطمئن نشده اند کالا یا خدمات وجود خارجی دارد یا نه، از پرداخت هر نوع وجهی خودداری کنند. برای رفع این مشکل لازم است افراد با مراجعه مستقیم و حضوری و پس از ملاحظه آن کالا و خدمات مبلغ را واریز کنند.

با مشاهده کلاهبرداری هایی که در واریز وجه صورت می گیرد و شخص کلاهبردار مبلغ مورد نظر را از کارت شخص دیگری برداشت می کند و به حساب مالباخته دیگری می ریزد، این روش اگر نامی دارد، ذکر کنید و اقدامی را که می توان برای جلوگیری از این کارکرد، توضیح دهید.

بله، چنین موردی برای خیلی از افراد مشکل ایجاد کرده است و قربانی این موضوع شده اند. برای همین اگر قرار است مبلغ را واریز کنند، کارت ملی شخص را ببینند و عکس کارت ملی را با چهره طرف که فروشنده است تطبیق دهند، سپس مبلغ را به کارت واریز کنند، چون متأسفانه یکی از روش های کلاهبرداری که زیاد شده و به عنوان کلاهبرداری مثلثی از آن یاد می شود، به این صورت است که شخص مالباخته اول کالایی را برای فروش در اپلیکیشنی مانند دیوار قرار می دهد. شخص کلاهبردار با مالباخته تماس برقرار می کند و خواستار خرید آن کالا می شود. از مالباخته شماره حساب می خواهد، مالباخته نیز شماره حساب خود را به فرد می دهد و کالا را هم ارسال می کند. شخص کلاهبردار هم مبلغ را واریز می کند، یعنی مبلغ به حساب شاکی واریز می شود، اما این مبلغ، وجه مالباخته دیگری است، او نیز قربانی کلاهبرداری شده است، یعنی چگونه؟ به این صورت که شخص کلاهبردار در یک جای دیگر کالا یا خدماتی را ارائه می دهد و افراد را ترغیب می کند که آن را خریداری کنند. شخص مالباخته دوم یعنی کسی که وجه یا مبلغ خود را از دست داده است، این کالای صوری را خریداری می کند. شخص کلاهبردار نیز می گوید شما که می خواهید این کالا را خریداری کنید، پولش را به این حساب بزنید و شماره حساب مالباخته اول یعنی کسی که کالای خود را از دست داده است، به آن شخص می دهد. به این ترتیب دو شخص مالباخته مقابل یکدیگر قرار می گیرند و کلاهبردار نه به حسابش پولی آمده و نه پولی رفته است، ولی خودش صاحب کالایی شده، بدون آنکه ریالی بابت آن پرداخت کرده باشد.

در ارتباط با خرید خودرو چگونه ممکن است فریب بخوریم؟

یکی از این موارد، مصادیق دیگری از کلاهبرداری است که در بستر دیوار و نظایر آن انجام می شود و به این ترتیب است که عکس و مشخصات یک وسیله نقلیه برای فروش قرار داده می شود. به این ترتیب یک نفر خود را مالک وسیله نقلیه معرفی می کند. عکس و پلاک خودرو را روی سایت قرار می دهد و اشخاص را ترغیب به خرید آن خودرو می کند. از سوی دیگر شخص خریدار که درواقع مالباخته است و مورد کلاهبرداری واقع شده، از شخص فروشنده مدارک آن وسیله نقلیه را می خواهد و شخص کلاهبردار برای ایجاد اطمینان عکس یک کارت ملی جعلی و یک سند مالکیت جعلی را برای مالباخته می فرستد. به این ترتیب مالباخته هم مطمئن می شود که خودرو متعلق به فرد فروشنده است، چون عکس کارت ملی و سند ماشین با یکدیگر منطبق است، غافل از اینکه این عکس ها جعلی هستند و مبلغی که برای بیعانه پرداخت می کند هم از دستش می رود! پس اگر قرار است اشخاص به صورت اینترنتی کالایی را خریداری کنند یا کالایی را به فروش برسانند، حتماً پیش از پرداخت مبلغ، به صورت حضوری چهره و عکس یا خود کارت ملی شخص را چک کنند و در صورتی که مطابقت وجود داشت، معامله را انجام دهند.

گاهی ممکن است رسید پرداخت وجه نیز جعلی باشد. در این رابطه چه رهنمودی دارید؟ 

مورد دیگر بحث فیش های بانکی جعلی یا پیامک های واریز وجه جعلی است که معمولاً در بستر معاملات اینترنتی صورت می گیرد، البته در معاملات حضوری هم دیده شده است. به این ترتیب که شخص کلاهبردار وسیله ای را خریداری و عکس یک فیش جعلی را برای طرف معامله خود ارسال می کند یا در گوشی خود به شخص نشان می دهد که ببینید من مبلغ را برای شما واریز کرده ام. وسیله یا جنس مورد نظر را می گیرد و ممکن است فروشنده مالباخته پس از مدتی متوجه شود که هنوز پولی به حسابش نیامده است. وقتی پیگیری قضایی انجام می شود، متوجه این موضوع می شود که تصویر فیش جعلی بوده است و پیامک هایی که از طرف بدافزارهای طراحی شده ارسال شده، پیامکی جعلی بوده است، بنابراین زمانی که قرار است فروشنده از طریق کارت به کارت هزینه ای را دریافت کند، حتماً باید از واریز وجه به حساب بانکی خود مطمئن شود. وقتی مطمئن شدکه وجه واریز شده است، سپس کالا را در اختیار خریدار قرار دهد.

در ارتباط با جابه جایی کالا در اپلیکیشن های اینترنتی چه موضوعاتی وجود دارد؟

موارد دیگری که می تواند مشکل ساز باشد، خرید از طریق اسنپ باکس ها یا اپلیکیشن های نقل کالاهاست که بخواهیم کالایی را به جایی ارسال کنیم. دیده شده است متأسفانه افراد سودجو با حساب کاربری و نام و مشخصات شخصی دیگر در اپلیکیشن های مربوط به حمل ونقل فعالیت می کنند. در واقع در پوشش شخص اصلی ثبت نام کننده در اپلیکیشن های حمل و نقل، محموله را دریافت می کنند تا به مقصد برسانند و در این بین محموله را برمی دارند و در واقع تصرف می کنند و دسترسی به آنان از طریق قضایی دشوار خواهد بود. وقتی شخصی که در چنین اپلیکیشن هایی ثبت نام کرده است، احضار می کنیم، متوجه می شویم مدارک خود را اجاره داده و پورسانتی را دریافت می کند و شخصی با نام، مدارک و تسهیلات وی مشغول کار است.

برای جلوگیری از بزه دیده شدن در این مورد چه کاری انجام دهیم؟

برای اینکه دچار خسرانی در این باره نشویم لازم است زمانی که راننده که همان پیک است، برای دریافت محموله می آید، حتماً چهره او را با تصویر شخصی که به عنوان راننده در اپلیکیشن قرار داده شده است، تطبیق دهیم. هر گونه مغایرتی را باید گزارش دهیم و از تحویل هر گونه کالا به او خودداری کنیم.

تعویض کارت بانکی مشتری از مواردی است که به تازگی شکایاتی را در بر داشته است. این مورد را تبیین کنید. 

نکته دیگر جابه جا کردن کارت های بانکی است که در واقع شخص مشتری کارت عابربانک خودش را به شخص فروشنده می دهد که کالا یا خدماتی را دریافت کند و در آنجا شخص سودجو کارت عابربانک مالباخته را با کارت بانکی که مشابه آن است عوض می کند و کارت دیگری را به شاکی می دهد. با این ترفند شخص کلاهبردار هم کارت بانک را در اختیار دارد و هم رمز آن را و می تواند در مدت کوتاهی خیلی فوری حساب بانکی شخص را کوتاه کند.

راه حل این است که حتماً پس از دریافت کارت بانکی خود از فروشنده، کارت خود را چک کنیم. درست است؟

بله، وقتی کارت بانکی خود را تحویل فروشنده می دهیم، حتماً چک کنیم که کارتی که به ما تحویل داده شده، همان کارت خودمان باشد. این نیز بازمی گردد به موردی که پیش تر گفتم که رمز کارت بانکی را خودمان بزنیم.

در ارتباط با پارکینگ ها و پارک خودرو در آنها چطور؟ چه مشکلانی ممکن است برای ما رخ دهد؟

دیده شده است در جاهایی که متصدیان پارکینگ های وسایل نقلیه هستند، با کمک اشخاص دیگر مبادرت به سرقت خودرو یا موتورسیکلت اشخاص می کنند که در آن پارکینگ قرار داده شده است. در پارکینگ هایی که معتبر است و مربوط به حمل و نقل عمومی شهرداری است کمتر این اتفاق می افتد، ولی پارکینگ هایی که به طور شخصی اداره می شوند، ممکن است در این زمره قرار گیرند. زمانی که قرار است خودرو یا موتورسیکلت را تحویل پارکینگ دهید، حتماً برگه رسیدی که به امضای شخص متصدی باشد و اسم آن پارکینگ با اسمی که به شما می دهند، حتماً یکی باشد، یعنی نام پارکینگ که خودروی خود را به آن تحویل می دهید با نامی که در رسیدی که تحویل می گیرید، حتماً یکی باشد که اگر خدای ناکرده برای خودرو یا موتورسیکلت اتفاقی افتاده قابل رسیدگی و پیگیری قضایی باشد و بتوانید ثابت کنید وسیله نقلیه خود را در آن محل پارک کرده و تحویل متصدی آن پارکینگ داده اید.

در تصادفات باید چه مواردی را مدنظر داشت؟ چنانچه خدای ناکرده تصادفی با خودرو یا موتورسیکلت رخ داد، راننده باید چه نکاتی را مدنظر قرار دهد؟

اگر خدای ناکرده با موتور یا ماشین خود با عابری برخورد کردید و به نوعی تصادف جرحی اتفاق افتاد، حتماً با پلیس 110 و اورژانس تماس بگیرید تا مراتب را صورت جلسه کنند. افسر کروکی بکشد و شخص به بیمارستان اعزام شود. تا جلوی سودجویی برخی از افراد گرفته شود. ممکن است برخی از این افراد سودجو صدماتی را به خود وارد کنند و به تصادف و شخصی که با آنان تصادف کرده منتسب کنند که ممکن است از قبل جراحت و آسیب هایی در بدن آنان باشد که تصادف صوری با خودروی شما ایجاد می کنند که آن جراحات را به تصادف با شما منتسب کنند، بنابراین اگر هر نوع تصادفی اتفاق افتاد، پلیس 110 و اورژانس را مطلع کنید و با رسیدگی مرجع قضایی کار را جلو ببرید.

این روزها شاید کودکان کار بیشتری را می توان دید که از رهگذران درخواست خرید کالایی را دارند که برای فروش در دست دارند، این مورد می تواند چه مسائلی را در بر داشته باشد که باید به آن بیشتر توجه کنیم؟

در مورد کودکان کار خیابانی که از افراد مطالبه وجه یا تقاضای خرید کالاهای شان را دارند، باید در نظر گرفت که تحت هیچ شرایطی نباید کمک مالی و نقدی به این افراد داشت. جنسی را نباید از آنان خرید. باید اعلام موقعیت این کودکان و نوجوانان را گزارش دهیم. به کار گرفتن اطفال زیر 18 سال به کارهای اقتصادی و بهره کشی اقتصادی جرم انگاری شده است و مرکز اورژانس اجتماعی با همکاری نیروی انتظامی مراجعه می کنند و در واقع شخصی را که این کودکان و نوجوانان برای او کار می کنند، شناسایی و به مراجع قضایی معرفی می کنند.

شاید کسی نتواند و درواقع این فرصت را نداشته باشد که اشخاص سودجویی را که این کودکان را به کار گرفته اند، پیدا و به مراجع قضایی معرفی کند، در این صورت چه باید کرد؟

در هر حال این را باید در نظر گرفت که کمک کردن و خرید کردن ما از این کودکان ظلم در حق آنان است نه کمک به آنان. در واقع خیانت به آنان است نه لطف، برای همین هیچ گونه کمکی به آنان نباید داشت و با مرکز اورژانس اجتماعی باید تماس گرفت.

در پایان اگر نکته یا موردی در تکمیل موضوع وجود دارد، بیان کنید. 

نکته اصلی و کلی درباره تمامی مواردی که یاد شد این است که اگر کاری را می خواهید انجام دهید، قبلش اطلاعات حقوقی خود را بالا ببرید. متأسفانه اغلب افراد اطلاعات و دانش حقوقی مردم بسیار ضعیف است و به طور معمول رغبتی هم برای افزایش این اطلاعات و مهارت های حقوقی نشان نمی دهند. شاید هیچ تلاشی نداشته باشند که با افراد کاربلد همچون مشاوران حقوقی و وکلا مشورت بگیرند. متأسفانه با تصور اینکه همه چیز را خودشان می دانند و در واقع دچار یک جور خودبینی هستند، وارد معامله ای می شوند و به این ترتیب اقدامی انجام می دهند و حرفی می زنند که تبعات حقوقی برای شان خواهد داشت.

برداشت من این است که افزایش دانش حقوقی را راه حل اصلی در نظر می گیرید. 

ما در مورد برخی از امور اطلاعاتی داریم، مانند ریاضیات و حساب و کتاب، اطلاعات حقوقی را نیز نباید دست کم گرفت و دانش حقوقی را باید بالا برد تا خدای ناکرده نه قربانی و نه مرتکب جرم شویم. همان طور که به صورت خانوادگی پزشکی داریم که برای مشکلات جسمی و روحی خود به او مراجعه می کنیم، شخص وکیلی یا شخصی را که اطلاعات حقوقی داشته باشد و بتواند راهنمای ما باشد هم مدنظر داشته باشیم تا بتوانیم از طریق آن شخص اطلاعات حقوقی خود را بالا ببریم و از قربانی شدن و بزه دیده شدن یا خدای ناکرده بزهکارشدن خود جلوگیری کنیم.

انتهای پیام